De Einder pleit voor handhaving van de toetsingscode Euthanasie
De Einder ziet een toegenomen druk op de euthanasiepraktijk in Nederland. Zij maakt zich hier zorgen over, met name doordat er sprake is van een toenemende vraag naar zelfeuthanasie als gevolg van de dubbele vergrijzing. De Einder signaleert een drietal elementen die mede een rol spelen bij deze toenemende druk op de euthanasiepraktijk.
De eerste betreft de recente arrestatie van een persoon die mogelijk betrokken is bij meerdere zelfeuthanasiegevallen. Hierbij wordt verondersteld dat de betrokken persoon een rol heeft gespeeld bij het ter beschikking stellen van zelfdoding middelen. Er wordt gesuggereerd dat het hier middel X betreft. Dit middel is eerder in een dreigende rechtszaak tegen de Coöperatie Laatste Wil (CLW) ter discussie gesteld.
De tweede oorzaak betreft de dagvaarding die CLW in april heeft uitgebracht aan de Staat der Nederlanden. De dagvaarding vraagt de rechtbank te bepalen of de overheidsmaatregelen die belangstellenden van zelfeuthanasie de benodigde middelen onthouden wel rechtmatig zijn.
Het derde betreft het verzoek van het Openbaar Ministerie om een onafhankelijk onderzoek uit te laten voeren naar recente oordelen van de toetsingscommissie euthanasie. De Einder neemt afstand van dit verzoek van het OM. De suggestie wordt gewekt dat door middel van dit verzoek de toetsingscode, die in nauw overleg met alle betrokkenen is opgesteld, zou kunnen worden aangepast. Dit zou ertoe kunnen leiden dat de wilsverklaringen die door mensen zijn opgesteld niet langer rechtsgeldig zijn.
De euthanasiepraktijk in Nederland is met het installeren van onafhankelijke toetsingscommissies goed in staat om te beoordelen of een voltrokken euthanasie volgens de eisen van de wet is uitgevoerd. De toetsingscommissies hebben hier een zeer zorgvuldige toetsingsprocedure voor vastgesteld. Het voorstel van het OM lijkt niet anders dan een teken van wantrouwen naar de professionele deskundigheid en zorgvuldigheid van de toetsingscommissies. Voorts wekt het de schijn dat het OM de uitspraak van het hoogste rechtsorgaan in Nederland, de Hoge Raad, ter discussie wil stellen. De Hoge Raad heeft immers de uitspraak gedaan dat de artsen de vastgelegde wilsverklaring van een diep dement persoon mag interpreteren.
Het lijkt erop dat het OM de interpretatie van de arts en vervolgens de toetsing door de toetsingscommissie wantrouwt, er zou sprake zijn van een te ruime interpretatie. Hiervoor zijn geen aanwijzingen gezien het aantal gemelde euthanasiegevallen bij diep demente ouderen, namelijk zeven in het afgelopen jaar. Wel is het een publiek geheim dat naast het OM ook een deel van de artsen vragen stelt bij euthanasie bij dementie. Maar ook zij dienen zich neer te leggen bij de wet en uitspraken van de rechter. In de recente berichtgeving hierover wordt ook een beroep gedaan op de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering van de Geneeskunde (KNMG), om hier een standpunt over in te nemen.
De Einder roept de KNMG op zich te scharen achter de huidige richtlijn, omdat deze voldoende waarborgen in zich heeft om vanuit een medische invalshoek, onafhankelijk te kunnen adviseren.
Mocht het Openbaar Ministerie desondanks haar standpunt handhaven, dan zou de Einder eerst een brede evaluatie met alle betrokkenen voorstaan, alvorens een aanpassing van de toetsingscode te overwegen.
Erp, juli 2021