Archief voor categorie: Nieuws

Stichting de Einder is op zoek naar een vrijwilliger met juridische achtergrond

De werkzaamheden van stichting de Einder vragen om zorgvuldigheid op diverse thema’s, waaronder het juridisch terrein. Om hier gericht mee om te kunnen gaan, is de Einder op zoek naar een vrijwilliger met een juridische achtergrond.
Het bestuur zoekt iemand om mee te sparren en die, gevraagd en ongevraagd, adviseert over wet- en regelgeving, specifiek rondom het thema van het zelfverkozen levenseinde. Wij zoeken iemand die beschikt over kennis en kunde op dit vlak én die affiniteit met dit thema heeft. De tijdsinvestering zal gemiddeld uitkomen op vier uur per kwartaal.

Voor meer informatie, mail naar info@deeinder.nl

Wij gaan graag met je in gesprek.

De Einder ziet een toegenomen druk op de euthanasiepraktijk in Nederland. Zij maakt zich hier zorgen over, met name doordat er sprake is van een toenemende vraag naar zelfeuthanasie als gevolg van de dubbele vergrijzing. De Einder signaleert een drietal elementen die mede een rol spelen bij deze toenemende druk op de euthanasiepraktijk.

De eerste betreft de recente arrestatie van een persoon die mogelijk betrokken is bij meerdere zelfeuthanasiegevallen. Hierbij wordt verondersteld dat de betrokken persoon een rol heeft gespeeld bij het ter beschikking stellen van zelfdoding middelen. Er wordt gesuggereerd dat het hier middel X betreft. Dit middel is eerder in een dreigende rechtszaak tegen de Coöperatie Laatste Wil (CLW) ter discussie gesteld.

De tweede oorzaak betreft de dagvaarding die CLW in april heeft uitgebracht aan de Staat der Nederlanden. De dagvaarding vraagt de rechtbank te bepalen of de overheidsmaatregelen die belangstellenden van zelfeuthanasie de benodigde middelen onthouden wel rechtmatig zijn.

Het derde betreft het verzoek van het Openbaar Ministerie om een onafhankelijk onderzoek uit te laten voeren naar recente oordelen van de toetsingscommissie euthanasie. De Einder neemt afstand van dit verzoek van het OM. De suggestie wordt gewekt dat door middel van dit verzoek de toetsingscode, die in nauw overleg met alle betrokkenen is opgesteld, zou kunnen worden aangepast. Dit zou ertoe kunnen leiden dat de wilsverklaringen die door mensen zijn opgesteld niet langer rechtsgeldig zijn.

De euthanasiepraktijk in Nederland is met het installeren van onafhankelijke toetsingscommissies goed in staat om te beoordelen of een voltrokken euthanasie volgens de eisen van de wet is uitgevoerd. De toetsingscommissies hebben hier een zeer zorgvuldige toetsingsprocedure voor vastgesteld. Het voorstel van het OM lijkt niet anders dan een teken van wantrouwen naar de professionele deskundigheid en zorgvuldigheid van de toetsingscommissies. Voorts wekt het de schijn dat het OM de uitspraak van het hoogste rechtsorgaan in Nederland, de Hoge Raad, ter discussie wil stellen. De Hoge Raad heeft immers de uitspraak gedaan dat de artsen de vastgelegde wilsverklaring van een diep dement persoon mag interpreteren.
Het lijkt erop dat het OM de interpretatie van de arts en vervolgens de toetsing door de toetsingscommissie wantrouwt, er zou sprake zijn van een te ruime interpretatie. Hiervoor zijn geen aanwijzingen gezien het aantal gemelde euthanasiegevallen bij diep demente ouderen, namelijk zeven in het afgelopen jaar. Wel is het een publiek geheim dat naast het OM ook een deel van de artsen vragen stelt bij euthanasie bij dementie. Maar ook zij dienen zich neer te leggen bij de wet en uitspraken van de rechter. In de recente berichtgeving hierover wordt ook een beroep gedaan op de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering van de Geneeskunde (KNMG), om hier een standpunt over in te nemen.

De Einder roept de KNMG op zich te scharen achter de huidige richtlijn, omdat deze voldoende waarborgen in zich heeft om vanuit een medische invalshoek, onafhankelijk te kunnen adviseren.
Mocht het Openbaar Ministerie desondanks haar standpunt handhaven, dan zou de Einder eerst een brede evaluatie met alle betrokkenen voorstaan, alvorens een aanpassing van de toetsingscode te overwegen.

Erp, juli 2021

De afgelopen dagen is publiciteit ontstaan rond de benoeming van voormalig bestuurslid van onze stichting, Miriam de Bontridder, als lid van de euthanasiecommissie.
Hier kunt u het artikel lezen uit de Volkskrant van 1 december j.l. dat over deze benoeming gaat.
In de publiciteit over dit onderwerp wordt ook regelmatig verwezen naar “de Einder”.
Wij hechten eraan te benadrukken dat “de Einder” bij haar werkzaamheden de grenzen van de wet in acht neemt.

Op 21 april 2020 heeft de Hoge Raad een uitspraak gedaan over de euthanasie, in 2016 uitgevoerd door een Specialist Ouderengeneeskunde (SOG), bij een vrouw met vergevorderde dementie.

Eerder heeft de Regionale Toetsingscommissie geoordeeld dat niet aan alle zorgvuldigheidseisen was voldaan. Vervolgens kwam er een tuchtzaak, waarin zij een berisping kreeg, later omgezet in een waarschuwing. Tegelijk stelde het OM een strafrechtelijk onderzoek in, waarbij de SOG werd ontslagen van rechtsvervolging. Hierna vroeg het OM een uitspraak van de Hoge Raad.

De Hoge Raad heeft geoordeeld dat een arts op basis van een schriftelijke wilsverklaring euthanasie mag uitvoeren, ook als degene zelf de wens niet meer kan bevestigen.  Daarbij moet er sprake zijn van uitzichtloos en ondraaglijk lijden en dat aan de overige vereisten van de euthanasiewet is voldaan. De Hoge Raad geeft expliciet ruimte aan interpretatie van het schriftelijk verzoek op basis van de actuele omstandigheden. Dit betekent dat uit het gedrag en of de uitspraken van de demente persoon kan worden afgeleid dat het overeenkomst vertoont met de bedoeling van de persoon toen die nog niet dement was, maar dat kan ook betekenen dat geen gehoor gegeven wordt aan de schriftelijk wilsverklaring omdat het gedrag of de woorden anders geïnterpreteerd worden. Bijvoorbeeld iemand beschrijft zijn dement worden als ondraaglijk lijden en het opgenomen worden in een verpleeghuis als onwaardig, vernederend en afhankelijk, maar blijkt eenmaal dement en opgenomen een levendige demente bewoner te zijn met veel contacten binnen zijn mogelijkheden.

Voor de praktijk betekent dit niet dat de drempel voor euthanasie bij vergevorderde dementie lager is geworden. Het betekent wel dat een schriftelijk verzoek, waarin specifiek wordt gevraagd om levensbeëindiging in de situatie waarin de patiënt als gevolg van voortgeschreden dementie zijn wil niet meer kan uiten, zijn geldigheid blijft behouden, ook als de opsteller niet meer wilsbekwaam is. Zo’n schriftelijke verklaring is echter niet voldoende. Het is heel belangrijk om, zeker na de diagnose dementie, in gesprek te blijven met de arts om eigen wensen en mogelijkheden te bespreken. Dit vooral om zo min mogelijk ruimte te geven aan interpretaties die niet overeenkomen met de intentie van de wilsverklaring. In zo’n gesprek is het van belang om duidelijk te maken wat voor de betreffende persoon ondraaglijk lijden is. Ook is het belangrijk om te vragen hoe de arts ten opzichte van euthanasie bij dementie staat. Het blijft ter afweging van de arts om te bepalen of aan alle zorgvuldigheidscriteria is voldaan. In tegenstelling tot een euthanasie–afweging bij een niet dement persoon beveelt de Hoge Raad bij euthanasie bij een dement persoon twee artsen te raadplegen.

Lees de Uitspraak van de Hoge Raad

Lees opinieartikel uit Trouw van 6 mei 2020

Lees opinieartikel uit NRC van 6 mei 2020

Tijdens een door het Humanistisch Verbond en NVVE georganiseerde bijeenkomst werd stil gestaan bij de positie van naasten die betrokken worden bij de wens van een dierbare om met behulp van een arts het leven te beëindigen. Dat leverde interessante gezichtspunten op waarbij naast drie andere sprekers ook Marianne Dees het woord heeft genomen.

Als huisarts, SCEN-arts, onderzoeker en naaste confronteerde zij haar publiek met een aantal beschouwingen, waaronder de navolgende die stof tot nadenken geven:

Wat komt er op een naaste af wanneer hij geconfronteerd wordt met een dierbare die zijn leven wil laten beëindigen?

In de eerste plaats plaatst dit de naaste voor de vraag of hij kan invoelen dat iemand waarmee hij zich verbonden weet deze band door euthanasie wenst te beëindigen. Is het leven van een dierbare dermate ondraaglijk dat de dood boven het leven te verkiezen is? Want dat is het criterium: het lijden van hem die in de dood de oplossing voor zijn lijden zoekt. Dat vereist dat de naaste zich in de gevoelswereld van de ander verplaatst en bij wijze van spreken zelf dat lijden ervaart. Lijden evenwel is een persoonlijke ervaring en dit vergt dat op zoek gegaan wordt naar wat voor de ander het lijden ondraaglijk maakt. Het is niet evident dat elke naaste dat aankan.

In de tweede plaats is er de vraag wat voor impact het euthanasiebesluit van een dierbare op het eigen welzijn van intimi heeft. Niet geheel onbegrijpelijk is dat de naaste de dierbare zo lang mogelijk vast wil houden, bij zich wil hebben en stilzwijgend of expliciet protest tegen een nakend afscheid aantekent.

Daarnaast kan een naaste in de positie komen dat een dierbare een beroep op hem doet om hem te helpen de euthanasie te regelen. Marianne Dees gaf als voorbeeld de dochter die niet wilde dat haar moeder zou lijden maar die uitriep dat zij nooit zelf over de dood van haar moeder zou willen beslissen. Hier doet zich de botsing voor van de autonomie van degene die de dood zoekt met de autonomie van degene aan wie gevraagd wordt de autonomie van de ander over te nemen. Kan de naaste met behoud van zijn eigen autonomie voldoen aan wat de autonomie van de ander vergt?

Dilemma’s waar nauwelijks een antwoord op is te geven. Maar die hanteerbaar worden door ze te delen met wie daarvoor in aanmerking komt en door te trachten om er een formulering voor te vinden die de nagel op de kop slaat en het dilemma aldus bevattelijk maakt.